ចុល្លសករាជ ១៣៧២ – មហា​សករាជ ១៩៣២
ពុទ្ធសករាជ ២៥៥៤ – គ្រឹស្តសករាជ ២០១០
សុភមស្ដុ ! វរមង្គលា​ជយាតិរេក
.
ព្រះ​ពុទ្ធសករាជ​ព្រះ​សាសនា អតិក្កន្តា​កន្លង​ទៅ​បាន ២៥៥៣ ត្រឹម​ថ្ងៃ ១៥ កើត ខែ​ពិសាខ លុះ​ដល់​ថ្ងៃ ១ រោច ខែ​ពិសាខ ឆ្នាំ ខាល ទោស័ក​តទៅ​ចូល​ពុទ្ធសករាជ ២៥៥៤ ។
.
នឹង​គណនា​ឆ្នាំ ខាល ឥឡូវ​នេះ​សង្ក្រាន្ត​ចូល​មក​នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ ១ កើត ខែ​ពិសាខ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី ១៤ ខែ​មេសា ២០១០ វេលា​ម៉ោង ៧ និង ៣៦ នាទី ព្រឹក ។ ពេល​នោះ​ព្រះ​អាទិត្យ​ចេញ​ពី​មីនរាសី​ទៅ​ឋិត​នៅ​ឯ​មេសរាសី​តាម​ផ្លូវ​គោវិថី ​គឺ​ផ្លូវ​កណ្ដាល ទើប​មាន​ទេពធីតា​មួយ​ព្រះ​អង្គ​ជា​មគ្គនាយិកា​ព្រះ​នាម មណ្ឌាទេវី ជា​បុត្រ​ទី​បួន​នៃ​កបិល​មហាព្រហ្ម គង់​នៅ​ចាតុម្មហារាជិកា ទ្រង់​អម្ពរ​ពណ៌ អន លម្អ​នៅ​ព្រះ​កាណ៌​ដោយ​សៀត ផ្កា​ចម្ប៉ា អភរណៈ​ទ្រង់​ពាក់ កែវពិទូរ្យ ភក្សាហារ​ទ្រង់​សោយ ទឹកដោះ​ស្រស់ ព្រះ​ហស្ត​ស្ដាំ​ទ្រង់ ម្ជុល ព្រះ​ហស្ត​ឆ្វេង​ទ្រង់ ឈើច្រត់ ទ្រង់​គង់​ឈរ​លើ​ខ្នង គទ្រភៈ (សត្វ​លា) ដែល​ជា​ពាហនៈ ។ ទើប​នាំ​អស់​ទេវបុត្រ ទេវធីតា​ទាំង​មួយសែន​កោដិ​ហោះ​ទៅ​កាន់ គុហា​កែវ ធម្មមាលី នា​ទី​ភ្នំ​កៃលាស​ខេត្ត​ហិមពាន្ត ជា​ទី​តម្កល់​ទុក​នូវ​ព្រះ​សិរសា កបិល​មហាព្រហ្ម ដែល​តម្កល់​លើ​ពាន​មាស នាំ​មក​ដង្ហែ​ប្រទក្សិណ ភ្នំ​ព្រះ​សុមេរុរាជ​តាម​ផ្លូវ​ព្រះ​អាទិត្យ​ចរ ចំនួន ៦០ នាទី (២៤​ម៉ោង) ។ ទើប​នាំ​យក​ទៅ​តម្កល់​ទុក​កន្លែង​ដើម​វិញ ហើយ​ប្រជុំ ទេវបុត្រ ទេវធីតា​ទាំង​មួយ​សែន​កោដិ​ចូល​ទៅ​ស្រង់​ទឹក អនោតត្តម​មហា​ស្រះ ដែល​មាន​ទឹក​ហូរ​ចេញ​ពី​បំពង់​ថ្ម​កែវ​ដែល​ជា​មាត់​គោ ឧសភរាជ ទាំង ៧ ត្រជាក់​ក្សេមក្សាន្ត​ព្រះ​រាជ​ហឫទ័យ ហើយ​នាំ​គ្នា​ចូល​ទៅ​សមាទាន​រក្សា​សីល​ដោយ​សោមនស្ស​រីករាយ​គ្រប់​ព្រះ​អង្គ ក្នុង​ភគវតី​សភា​សាលា ដែល​វិស្សកម្ម​ទេវបុត្រ​និមិត្ត​ថ្វាយ ដើម្បី​បន្ទោរ​បង់​អពមង្គល​អោយ​ជ្រះ​ស្រឡះ ហើយ​ចម្រើន​នូវ​សិរី​សួស្ដី​ជ័យ​មង្គល ជន្មាយុ​យឺនយូរដល់​ទេវតា និង​មនុស្ស​សត្វ​ផង​ទាំងឡាយ​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​ថ្មី​ចូល​មក​នេះ​បាន​ធូរ​ទូលំ​ ទូលាយ សុខ​ក្សេមក្សាន្ត ត​រៀង​ទៅ ។
ថ្ងៃ​ពុធ ១ កើត ខែ​ពិសាខ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី ១៤ ខែ​មេសា គ្រឹស្ត​សករាជ ២០១០ វេលា ម៉ោង ៧ និង ៣៦ នាទី​ព្រឹក ជា​ថ្ងៃ​ចូល​ឆ្នាំ ខាល ទោស័ក ។
.
ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ២ កើត ខែ​ពិសាខ​ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី ១៥ ខែ​មេសា គ្រឹស្ត​សករាជ ២០១០ ជា​វារៈ វ័នបត ។
ថ្ងៃ សុក្រ ៣ កើត ខែ​ពិសាខ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី ១៦ ខែ​មេសា គ្រឹស្ត​សករាជ ២០១០ នៅ​វេលា​ម៉ោង ១១ និង ១៨ នាទី ៣៦ វិនាទី ជា​វារៈ​ឡើង​ស័ក គម្រប់​ជា​សង្ក្រាន្ត​បី​ថ្ងៃ ស្រេច​បរិបូណ៌​ចូល​ជា​សកល ឆ្នាំ ខាល ទោស័ក ចុល្លសករាជ ១៣៧២ និង​មហា​សករាជ ១៩៣២ តទៅ ។
.
ក្នុង​ឱកាស​សង្ក្រាន្ត​បី​ថ្ងៃ សូម​អស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ប្រុស​ស្រី​ផង​ទាំងឡាយ​រៀបចំ​ពលិកា​គ្រឿង​សក្ការ​បូជា អុច​ប្រទីប​ជ្វាលា ថ្វាយ​ព្រះ​រតនត្រ័យ និង​ទទួល​ស្វាគមន៍​ទេវបុត្រ ទេវធីតា​ឆ្នាំ​ថ្មី ហើយ​ខំ​លះបង់​ចិត្ត​អាក្រក់​អន្យតិរ្ថីយ​ជា​ចិត្ត​អប្រីយ៍ ជាប់​ដោយ​គំនុំ​គុំគួន​ព្យាបាទ​ឈ្នានីស​ដែល​កើត​មាន​ក្នុង​ឆ្នាំ​ចាស់​អោយ​ ជ្រះ​ស្រឡះ​តាំង​ចិត្ត​ប្រព្រឹត្ត​ល្អ ប្រកប​ដោយ មេត្តា ករុណា មុទិតា ឧបេក្ខា និង បញ្ញា ធ្វើ​បុណ្យ​សុន្ទរ៍ទាន​តាម​ប្រពៃណី រក្សា​សីល​ប្រាំ​អោយ​បាន​ជាប់​ជានិច្ច នោះ​ទើប​ទេវតា​នឹង​អោយ​ពរ សព្ទសាធុការ លោក​អ្នក​នឹង​មាន​សិរី​សួស្ដី សុភមង្គល វិបុលសុខ​គ្រប់​ប្រការ តាំង​ពី​ឆ្នាំ​ថ្មី​នេះ​ត​រៀង​ទៅ ។
.
រណ្ដាប់​ទទួល​ទេវតា
រណ្ដាប់​ទទួល​នូវ​ទេវតា​តាម​ទំនៀម​ពី​បុរាណ​រៀង​រហូត​មក ត្រូវ​រៀប​រាន​ទទួល​ទេវតា​នៅ​ខាង​មុខ​ផ្ទះ​មួយ សម្រាប់​តាំង​គ្រឿង​ពលីការ​ផ្សេង​ៗ ។ ត្រូវ​រៀប​ក្រាល​សំពត់​ពណ៌​​ស ឬ​ស្រគាំ ហើយ​រៀប​បាយសី ៩ ថ្នាក់​មួយ​គូ បាយសី ៧ ថ្នាក់​មួយ​គូ បាយសី ៥ ថ្នាក់​មួយ​គូ បាយសី ៣ ថ្នាក់​មួយ​គូ បាយសី​ប៉ាឆាម​មួយ​គូ ស្លាធម៌​មួយ​គូ ទឹកអប់​មួយ​គូ (ទៀន ៥ ធូប ៥) លាជ ៥ ផ្កា ៥ ដាក់​លើ​ជើងពាន ១ គូ ចេកនួន ចេក​ណាំវ៉ា ពីរ​ជើងពាន ផ្លែ​ឈើ ១១ មុខ រៀប​ដាក់​ជើងពាន ១១ គូ ដូងឡៅ​មួយ​គូ ទឹក​ស្អាត​ពីរ​កែវ ។ ឆ្នាំ​នេះ​គួរ​រក​ទឹកដោះ​ស្រស់ ដាក់​ទទួល​ទេវតា​ផង ព្រោះ​ជា​ភក្សាហារ របស់​ទេវធីតា ។
.
កំណត់​សម្គាល់
ចំពោះ​បាយសី ៩ ថ្នាក់ ៧ ថ្នាក់ សម្រាប់​នៅ​ព្រះ​បរម​រាជវាំង ចំពោះ​ប្រជារាស្ត្រ​គួរ​ធ្វើ​ត្រឹម ៥ ថ្នាក់​ចុះ​មក ឬ​រៀប​ត្រឹម​គ្រឿង​សក្ការៈ​បូជា​ដែល​មាន​ទៀន​ប្រាំ ធូប​ប្រាំ ស្លាធម៌ កូន​ចេក​មួយ​គូ​ក៏​ល្អ​ដែរ ។ ចំពោះ​ផ្លែ​ឈើ​សម្រាប់​ប្រជារាស្ត្រ គួរ​រៀប​អោយ​បាន​ត្រឹម ៣ ឬ ៥ មុខ​ជា​ការ​ប្រសើរ គឺ​រៀប​ទៅ​តាម​ធនធាន​របស់​ខ្លួន ។ នៅ​គ្រប់​ដង្វាយ​ទាំងអស់​ត្រូវ​ដាក់​ផ្កា​ម្លិះ​ភួង​ពី​លើ​គ្រប់​ដង្វាយ នៅ​លើ​ជើងពាន និង​លើ​បាយសី​ត្រូវ​ដោត​ទៀន​ហើយ​ដុត​បំភ្លឺ ។
.
ដកស្រង់ចេញពីការ​ផ្សាយ​របស់​ក្រសួង​ ធម្មការ និង​សាសនា
គណៈកម្មាការ​ស្រាវជ្រាវ​ វិជ្ជា​ហោរាសាស្ត្រ​ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់​ខ្មែរ និង​វិទ្យាស្ថាន​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ

* Share/Bookmark

In ancient countries of Chompou Tvip (the central continent of the seven continents surrounding Mount Meru) the elder people adopted the Khmer New Year’s date in Khè Mikasè (January), i.e. the early year. According to the lunar calendar, they formerly chose three seasons including Heman Radov or winter, Kimha Radov ir hot season and Vasan Radov or rainy season.Since Chol Sakarach (Lesser Era) they have formally adopted the solar calendar and held the Khmer New Year Festival in Khè Chèt (fifth month) that is a free time from their farming. Four main seasons in the solar calendar contain winter, spring, summer and autumn.

The Khmer people have adopted the fifth solar month, known as Khè Chèt, to celebrate their New Year festival. Usually, according to the solar calendar, the Khmer New Year falls on the 13th of April although sometimes it falls on the 14th of April.

The auspicious occasion of the Khmer New Year is detailed in the astrological almanac and extends over three days. The first day is known as Maha Sangkran or “Great Almanac Day”, the second day is called Veara Vanabath or “Worshipping Day”, and the third day is known as Veara Leung Sak or “Rank and Promotion Day”. Of the three days Veara Leung Sak is considered the most auspicious.

The history of the Khmer New Year is closely connected to the seven signs of the zodiac for the week. The legend of the New Year is detailed in the Almanac which says: In ancient, happier times, a young man by the name of Thoamabal, the son of a tycoon, had an extensive knowledge of three Vedas (ancient books on Hinduism) by the age of seven. Thoamabal’s father built a temple under the spread of a large Chrey tree (a fig tree) on the banks of a river that was home to many species of birds. He had an innate ability that enabled him to understand the languages of birds. He had an innate ability that enabled him to understand the languages of birds.

Thoamabal’s attributes allowed him to become a layman in charge of religious ceremonies for all classes of people. Upon hearing this news another religious leader Kabel Maha Prohm, decided to challenge Thoamabal with tree riddles. He vowed that if Thaomabal could successfully answer the riddles he, Kabel Maha Prohm, would be beheaded; however if Thoamabal could not answer the riddles correctly then it would be Thoamabal who would be beheaded. Thoamabal insisted on having seven days to answer the puzzling enigma until Kabel Maha Prohm agreed.

For six days Thoamabal could not solve the problems and knew that he faced the prospect of being killed by Kabel Maha Prohm the next morning. He therefore decided ton hide himself and let his life fade away by natural causes. He hid himself beneath a pair of sugar palm trees in which a pair of eagles were nesting, that night Thoamabal overheard the eagles talking.

The female asked, “What will we eat tomorrow morning?” The male eagle replied, “We will eat the flesh of Thoamalobal because tomorrow he is going to be beheaded by Kabie Maha Prohm due to his inability to solve the riddles”. The female then asked, “What are the riddles?” The male answered, “The first riddle is, where is luck to be found in the mornine?” Of course the answer is that luck is on the face because people always take water to wash their faces.

The second riddle asked, where is luck located at noon? It is on the chest because people always take water to wash their chests. Finally, the third question asked, where is luck located in the evening? The answer is that luck is on the feet because people always wash their feet in the evening. Thoamabal overheard all of the conversation and so happily returned to his temple. In the morning Kabel Maha Prohm came to ask Thoamabal if he could answer the three riddles.

Thoamabal successfully answered each of the riddles. Kabel Maha Prohm realixing he had failed, called his seven daughters, who were maids of Branma, to learn of his fate.Kabal Maha Prohm said, “Your father is foing to be beheaded in front of Thoamabal. If my head is set on the earth , if will set fire to Earth, if my head is thrown into the air, the rain will evaporate, if my head is thrown into the sea, the sea will dry up. Therefore I ask you, my seven daughters to get a holy metal tray on which to set your father’s head”. Having said this, he beheaded himself and his head was passed to Neang Toungsa, the eldest of his daughters. She placed her father’s head on the holy tray and then proceeded to walk around Mount Meru for one hour, respectfully keeping the tray on her right hand. She then took the tray to the temporary sanctuary of Phnom Kailas. At Phnom Kailas, Preah Visakam created a hall where seven holy glasses (Pheakabatei Saphea) were set. The glasses were for use by angels during ceremonies. Each year the seven angels took turns to invoke the head of Kabel Maha Prohm to and complete a holy procession around Mount Meru. Following the holy procession the angels returned to their heaven.

The Seven Angels of the Almanac: If the annual procession talls on a Sunday then the day will be known as Toungsa, Monday is Kooreak, Tuesday is called Reaksa, Wednesday is Kereney, Friday is known as Kemera and Saturday is Mahaotra.

During the Khmer New Year Festival, youths gather to play popular traditional games such as Chaol Chhoung (throwing a ball) and Bas Angkunh (throwing brown seeds). The youths are normally divided into female and male teams to play these games.

In some parts of Cambodia, e.g. Siem Reap and Battambang, they play a game known as the “Trot Dance”. Trot performers dance and ask for alms from house to house in their village. A man will ride on a long curved stick with a deer’s head on one side and with a cluster of grass on the other side like the deer’s tail. Two men pretend to be hunters and are armed with a crossbow. When they receive alms they will donate it for the benefit of the local pagoda.

In villages along the Mekong Riverinthe province of Kandal women gather to rowboats in front of the pagodas. This action is believed to appease the crocodiles. This custom originated long ago when many crocodiles lived in the river. In some villages, people trample on effigies to appease the ghosts that live in the trees near the pagodas and ask for happiness in the coming year.

The Khmer people will gather together and visit pagodas and temples on the occasion of the Khmer New year. Each year many residents from other provinces visit Angkor Wat to worship to the powerful gods and trace their ancestors’ heritage.



source: Ministry of Tourism of Cambodia